Haberin videosu için tıklayınız.
Emzirme
·
Neden Emzirmelisiniz?
- Her
annenin sütü kendi bebeğine özel ve bebeğin durumuna göre hazırlanmış en
mükemmel besindir.
- Sindirimi
çok kolaydır.
- Annenin
bebeğini emzirmesiyle anne-bebek ilişkisi güçlenir, annenin bebeğini
benimsemesi, bebeğin sağlıklı bir kişilik kazanması kolaylaşır.
- Anne
sütü proteinlerin, yağların, vitaminlerin ve karbonhidratların en
mükemmel bileşimini içerir.
- Anne
sütü içinde bulunan antikorlar, canlı hücreler, enzimler ve hormonlar
bebeğinizi enfeksiyon ve hastalıklara karşı korur.
- Anne
sütü alan bebeklerin zekâ düzeylerinin daha yüksek olduğu bilinmektedir.
- Emziren
anneler eski kilosuna daha çabuk dönerler.
- Emzirme,
annede meme ve yumurtalık kanseri ile menopoz sonrası osteoporoz ve kalça
kırığı riskini azaltır.
- Emzirme
annenin ve ailenin yaşamını daha kolay hale getirir, daha az zaman ve
para harcanır.
- Emziren
annenin kendine güveni ve bebeğine yakınlık duyma ile bağlanması artar.
- Emzirme
ile hem ailenin hem de devletin yaptığı sağlık harcamaları azalır.
- Emziren
kadınların çalıştığı iş yerlerinde verimlilik artar. Emziren kadınların
bebekleri sık sık hasta olmadıkları için iş yerlerinden daha az
ayrılırlar.
- Emzirme
çevreyi de korur. Çünkü emzirme doğada artık olarak kalabilecek daha az
plastik madde kullanımı demektir.
Doğumdan Sonra Emzirmeye
Başlamak İçin Beklemem Gerekli Mi?
Anne, ister normal doğum isterse
sezaryenle doğum yapmış olsun, doğumdan sonra en kısa sürede bebeği ile tensel
temas sağlamalı ve bebeğini emzirmelidir. Ne kadar sık emzirilirse sütün
gelmesi daha kolay olacaktır. Geç emzirmek sütün gelişini geciktirecektir.
Annenin yeterli süt salgılaması için bebeğin yeterli sıklıkta ve doğru şekilde
emmesi gerekmektedir. Bu konuda sağlık personeli size destek verecektir.
Sezaryen İle Doğumdan Sonra
Emzirmek Mümkün Müdür?
İster sezaryen isterse normal doğum hiç
fark etmez, bebeği emzirmek mümkündür. Sezaryen doğumda belki emzirmeye biraz
geç başlanabilir, ancak bu da sorun oluşturacak bir gecikme değildir. Bu konuda
doğum yaptığınız kuruluştaki sağlık çalışanlarından destek alabilirsiniz.
Bebeğimi Hangi Sıklıkta
Emzirmeliyim?
Emzirme sıklığı bebekten bebeğe değişir.
Bebek her istediğinde emzirilmelidir. Bebek ağzını açarak, aranarak, sonunda da
ağlayarak açlığını belli eder. İlk günlerde sık emzirme daha sulu ve bol olan
“olgun” süt yapımını hızlandırır. Bazı bebekler yeni doğduklarında çok uyur ve
yeterince sık ememezler. Böyle bebekler ilk günlerde 3-4 saat sonunda
uyanmamışlarsa annelerine verilmeli, gerekiyorsa yanağını sıvazlayarak memeyi
almaları için uyarıp, uyandırılmalıdır.
İlk haftalarda emzirme aralıkları bir
saat, iki saat gibi çok kısa olabilir.
İlk aylarda bebek uyandığında genellikle
açtır ve emzirilmek ister. Her emzirme sonrası memede yapılan süt miktarı biraz
daha artacağından, zamanla beslenme aralıkları uzayacaktır.
Bebek Nasıl Emer?
- Bebeğin
ağzını iyice açması için anne meme ucunu bebeğin alt ve üst dudaklarına
değdirmelidir.
- Bebek
memeye yaklaştırılırken, ağız mümkün olduğunca açık olmalı ve çene memeye
dayanmalıdır.
- Bebeğin
iyi emmesi için ağzıyla yalnız meme ucunu değil, etrafındaki kahverengi
alanı da kavraması gerekir.
- Eğer
bebek memeyi doğru olarak kavramışsa her emme işlemi sırasında çenesinin,
bazen de kulaklarının hareket ettiği görülür.
- Bebek
sürekli emmez. Kuvvetli emme hareketlerinden sonra kısa dinlenme
aralıkları olur.
- Bebek
memede doğru yerleşmişse emzirme sonunda annenin memeleri rahatlar, bebek
memeyi kendisi bırakır, emzirme anne için rahat ve kolaydır.
- Emerken
şapırtı sesi duyulması ya da yanakların içeri çekilmesi genellikle bebeğin
yalnızca meme ucunu emdiğini ve ağzıyla yeterince meme dokusunu
kavramamış olduğunu gösterir.
- Eğer
bebek memede doğru yerleşmemişse iyi ememez ve annenin meme başları
zedelenip acıyabilir.
Emzirirken Beslenmeniz Nasıl
Olmalıdır?
- Annenin
süt üretimi için ek 500 kaloriye daha ihtiyacı vardır. Bunu karşılayacak
mevsimine uygun bol taze sebze, meyve içeren yeterli ve dengeli bir diyet
uygulayın.
- Günlük
beslenme programını 3 ana öğün, 3 ara öğün olarak planlayın.
- Her
öğünde her besin grubundan tüketerek beslemenizde çeşitlilik sağlayın.
- Emziren
annenin ihtiyacı olduğu kadar sıvı alması yeterlidir. Bu dönemde, emzirme
sırasında ya da hemen sonrasında 1-2 bardak su içmeniz süt üretimini
artırır (bir seferde 1-2 litre su içmeniz süt üretimini artırmaz).
- Uygun
sıvı gıdaları tüketin: temiz içme suyu, taze sıkılmış meyve suları, süt,
fermente süt ürünleri (yoğurt-ayran, kefir vs).
- Sebze
ve meyveleri tüketmeden önce çok iyi yıkayın. Mevsim dışı sebze ve meyve
tüketmeyin.
- Sebze,
makarna, kuru baklagillerin haşlama sularını dökmeyin.
- Yeterince
pişmemiş et, süt, yumurta tüketmeyin.
- Yemeklerinizde,
salatalarınızda zeytinyağı veya diğer sıvı yağları tüketin.
- Tuz
kısıtlaması gerektiren bir sağlık probleminiz yoksa iyotlu tuz kullanın.
Yemekleriniz piştikten sonra tuzunu ilave edin. İyotlu tuzu ışık almayan
kapalı bir kapta veya kapalı bir dolapta saklayın.
- Hazır
yiyecek ve içecekleri (hazır çorbalar, gazlı içecekler, hazır meyve
suları, toz içecekler, et/tavuk suyu tabletleri, sucuk, salam, sosis vb)
tüketmeyin.
- Kolalı
içecekler, gazozlar, çay ve kahve, enerji içecekleri (katkı maddeleri ve
kafein içeriği), diyet içecekleri (yapay tatlandırıcılar) sınırlı
kullanın veya kullanmayın. Çayı yemeklerden 1 saat sonra açık şekilde
tüketin. Kahve, hazır kahve gibi içecekleri günde 1 fincan alabilirsiniz.
- Sigara,
alkol kullanmayın. Sigara içilen ortamlarda bulunmayın. Ayrıca bebeğin
sağlığı için, bulunduğu evde kesinlikle sigara içilmemelidir.
Eşimin Emzirmeme Nasıl
Katkısı Olabilir?
Bebeklerin çok fazla fiziksel dokunulmaya
ihtiyacı vardır. Bebeğinizi emzirdikten sonra babanın sevgi dolu kolları bebek
için en güzel yerlerden biridir. Bebeğinizi emzirdikten sonra eşinizin göğsüne
koyunuz ki, ikisi de baba evlat ilişkisini yaşamaya başlasınlar. Babanın anneye
emzirme konusunda verdiği destek, sizin anne sütü konusunda başarılı olmanız
için en büyük destektir. Özellikle doğumdan sonraki ilk haftalarda değişen
hormonlar ve uykusuzluk sonucu kendinizi güçsüz hissettiğinizde, eşinizin sizin
yanınızda olup bebeği emzirmenize yardımcı olması, tüm aile ilişkisini olumlu
etkileyecektir.
Emzirdikten Sonra Bebeğimin
Gazını Nasıl Çıkarmalıyım?
Beslendikten sonra bebeği 10-15 dakika
dik tutmak gaz çıkarmasına yardımcı olur. Bebek memede uyumuş ve rahat
görünüyorsa gaz çıkarmaya gerek yoktur. Bebek huzursuzsa; kucakta, dik durumda
sırtı sıvazlanarak gaz çıkarmasına yardımcı olunabilir.
Bebek ne zamana kadar
emzirilmelidir?
Bebeğinizi ilk 6 ay sadece anne sütü ile
beslemelisiniz. Bu 6 ay içinde bebeğiniz, suya bile ihtiyaç duymaz. Bu süreçten
sonra, ek besinlerle emzirmeyi 2 yaş ve ötesine kadar sürdürülmesi ideal
olandır. Ek besinlere geçmeniz, bebeğinizin anne sütüne olan ihtiyacını ortadan
kaldırmaz.
Bebeğe Emzik Verilebilir Mi?
Anne sütü alan bebeklere emzik ve biberon
verilmesi önerilmemektedir. Bazen anneler emzirmenin yanında suyu ya da başka
besinleri biberonla bebeklerine vermekte, ya da ağlamasın ve oyalansın diye
emzik kullanmaktadır. Ancak biberon ya da emzik alan bebeklerde “meme başı
şaşkınlığı” dediğimiz bir durum oluşmakta ve bu bebekler anneyi emmeyi
bırakabilmektedirler. Çünkü meme ile biberon ya da emzik emmek arasında emme
şekli açısından farklar vardır. Bu nedenle biberon ya da emzik
önerilmemektedir.
Bebeğimi Emzirdiğim Sürece
Hamile Kalır Mıyım?
Evet, hamile kalabilirsiniz. Emzirme, bir
doğum kontrol yöntemi değildir. Hamile kalmak istemiyorsanız, uygun bir doğum
kontrol yöntemi için aile hekiminize/hekiminize başvurunuz.
Emzirirken Memeler İçin Özel
Bir Bakım Gerekli Mi?
Memeleri her emzirmeden önce temizlemeye
gerek yoktur. Bebeğe mikroplar ellerden bulaşır.
Önemli olan “ELLERİN YIKANMASI” dır.
Meme başının etrafındaki deriden yağlı
bir madde salgılanır. Bu doğal madde, emziren annenin meme ucunu çatlaklardan
korur. Bu nedenle meme başını çatlaklardan korumak ya da temizlemek için meme
başına karbonatlı su, sabunlu su, krem sürmeye gerek yoktur. Hatta bunları
sürerken bu doğal yağlı madde de silinecek ve meme başında çatlaklar daha kolay
oluşacaktır. Emzirme döneminde uygun bedende ve pamuklu sutyen kullanılmalıdır.
Meme Ucunun Şekli Emzirmemi
Etkiler Mi?
Memenin ucunun olmaması, ucunun içe çökük
olması ya da ucunun büyük olması emzirme için problem değildir. Bebek zaten
memenin sadece ucunu değil ucun etrafındaki kahverengi bölgenin büyük bir
bölümünü de alarak sütü emer. Yani meme dokusunun büyük bir bölümünü ağzına
alır.
İşe Döndüğümde de Bebeğimi
Emzirebilir Miyim?
İşe dönüldüğünde tabii ki emzirmek
mümkündür. Sabah ve akşam bebeği evde emzirmenin yanında, işyerinde de sabah
öğlen ve ara verildiğinde süt sağılarak saklanabilir ve sağılmış olan bu süt,
evde bebeğe bakan kişi tarafından bebeğe kaşık ya da fincanla verilebilir.
Böylece annenin sütünün devamlılığı da sağlanmış olacaktır. Gündüz iş yerinde
sağılan süt ile birlikte annenin memesinde süt yapımı devam edecektir.
Bebeğim Emmeyi Reddediyor, Ne
Yapmam Gerekli?
Bebeğin memeyi reddetmesi çeşitli
şekillerde olabilir. Hiç emmeme, zayıf emme, emmeye çalışırken ağlama ve meme
ile savaşma (kısa süre emme ve sonra memeyi boğulur gibi ya da ağlayarak
bırakma), tek memeyi emme, ötekisini istememe şeklinde gözlenebilir.
Memeyi reddin nedenleri ve
çözüm önerileri:
- Bebekler
hastayken memeyi alır ama güçsüz emer. Anneler de bunu ret zannedebilir.
Bebek hasta ise süt sağılıp verilebilir. Bebeğe süt verilirken ortamın
sakin olmasına ve bebeğin dikkatinin dağılmamasına özen gösterilmelidir.
- Bebeğin
ağzında pamukçuk oluşmuşsa, diş çıkarıyorsa ya da burnu tıkalıysa bebek
emmeyi reddedebilir. Bu durumda sabırlı olunmalı ve sorun ortadan
kaldırılmalıdır
- Anneye
doğumda ya da psikolojik tedavi amaçlı verilen bazı ilaçlar da bebeğin
memeyi reddetmesine sebep olabilir. Bu durumda sağlık çalışanlarından
destek alınmalıdır.
- Emzik
kullanımı, biberonla beslenme, memeyi kötü pozisyonda tutma, tıkalı meme,
bebeğin yetersiz desteklenmesi, annenin memeyi yanlış tutması, emzirmenin
kısıtlanması, fazla süt birikimi gibi nedenler bebeğin memeyi
reddetmesine yol açabilir. Bebeğin memeyi reddetmesini engellemek için
emzirirken bebeğin başına bastırılmamalı, gerekiyorsa süt bardak ya da
kaşıkla verilmeli, biberon ve emzik kullanımından kaçınılmalıdır. Anne
ile bebek arasında ten tene temas sağlanmalı, anne bebeği sık sık
kucaklayıp okşamalı, bebek her istediğinde emzirilmelidir.
- Bebeği
üzen değişiklikler: anneden ayrılma, annenin işe başlaması, yeni bir
bakıcı, çok sık bakıcı değiştirme, aile düzeninde değişiklik, annede
hastalık ya da mastit, annenin adet görüyor olması, annenin kokusundaki
değişiklikler olarak sıralanabilir. Anne gerekirse bir süre izin almalı,
kullanılan kokular bırakılmalı, kişisel temizliğe önem verilmeli, annede
bir hastalık var ise tedavisi sağlanmalı ve emzirme doğru bir şekilde
sürdürülmelidir.
- Anneler,
bebeklerin meme arama hareketini, bebeğin emerken dikkatinin dağılmasını
ve aniden başka tarafa bakmasını, bebeğin memeyi reddetmesi zannedebilirler.
Bu duruma yalancı ret denir. Yalancı reddi önlemek için, bebeğin memeyi
tutması beklenmeli, farklı pozisyonlarda emzirme denenmeli ve gerekiyorsa
süt bebeğin ağzına sağılmalıdır.
- Annenin
yediği bazı besinlerin kokusu süte geçebilir. Bebeği huzursuz edebilecek
kola, çay, kahve gibi gıdaların tüketimine dikkat edilmelidir.
- Bazen
bebek sadece bir memeyi reddedebilir. Bu durum, yukarıda sıralanan
nedenlerin, tek bir memede daha fazla görülmesinden kaynaklanabilir.
Bebeğim Hastalandığında
Emzirebilir Miyim?
Bebekler hastayken de emzirme
sürdürülmelidir. Hatta her zamankinden daha da sık emzirilmelidir. Hastalık
nedeniyle bebeğin iştahı azalmış ve huzursuz olabilir. Emzirme aynı zamanda onu
sakinleştirecektir. Emzirmenin sadece bir beslenme şekli olmadığı, duygusal
bağlanmayı, anne ile bebek arasında sevgi bağını sağladığı, bunun da hem anneye
hem de bebeğe çok iyi geldiği unutulmamalıdır. İshal gibi hastalıklar sırasında
emzirme, hastalığın daha çabuk düzelmesine neden olur.
Hasta Olduğumda
Bebeğimi Emzirebilir Miyim?
Annede ilaç tedavisi gerektiren
psikiyatrik bir hastalık ya da kemoterapi gerektiren bir kanser hastalığı varsa
emzirmemelidir. Bunun dışında anne şeker hastası da olsa, yüksek tansiyonu da
olsa, ishal, soğuk algınlığı vb. hastalıkları da olsa emzirebilir. Bir ilaç
kullanmanız gerekiyorsa hekiminize emzirdiğinizi hatırlatınız.
Mememde Sert Şişlikler,
Şiddetli Ağrı ve Sıcaklık Hissi Var, Ne Yapmalıyım?
Memenizde sert şişlikler, ağrı ve
sıcaklık olması, Mastit (apse) denilen durumdur. Mastit, bebeğin yanlış
pozisyonda emzirilmesi, meme ucu çatlakları, dar giysiler veya sutyen
kullanılması, emzirme sırasında, parmaklarla süt kanallarına çok baskı
yapılması sonucu oluşabilen bir durumdur.
Mastit (apse) durumunda, mutlaka bir
sağlık çalışanına başvurulmalıdır. Mastitin neden olduğu ve tedavisi ile ilgili
en doğru bilgiyi size sağlık çalışanları verecektir. Mastit oluşması durumunda
da bebeğinizi emzirebilirsiniz.
Mastit oluşması durumunda süt akışı
kesintiye uğramamalıdır ve mastit mutlaka tedavi edilmelidir. Daha sonra; sık
emzirme, meme ucuna doğru hafif masaj, temiz bir havlu ile ılık yaş pansuman,
emzirmenin sağlam taraftan başlatılması ve pozisyon değiştirme uygulanmalıdır.
Dinlenme ve stresten uzaklaşma sağlanmalıdır.
Emzirme acılı oluyorsa, belirli bir süre
süt sağılabilir. Ancak en erken zamanda emzirmeye geri dönülmelidir.
Bebeğim Doğalı Birkaç Gün
Oldu ve Memem Ödemli Gibi Parlak ve Çok Acıyor. Emzirmem Zorlaştı, Ne
Yapmalıyım?
Bu durumdaki memeler “tıkalı
meme” olarak tanımlanmaktadır. Genelde doğumdan sonraki ilk günlerde
yeterince emzirememe, emzirmeye geç başlama, ek mama verme, memeye kötü
yerleştirme, sütün seyrek boşaltılması ya da emzirme süresinin kısa tutulması
sonucunda oluşan bir durumdur.
Önlem olarak doğumdan hemen sonra emzirmeye
başlanmalı, bebeğin memeye iyi yerleşmesi sağlanmalı, bebek her istendiğinde
emzirilmeli, belli saat aralarla emzirilmeye çalışılmamalıdır.
“Meme tıkanıklığı” problemini çözmek için
bebek doğru pozisyonda sık sık emzirilmelidir. Emzirme öncesi emzirmeyi
kolaylaştırmak için ılık yaş pansuman, ılık duş, omuz ve sırta masaj, memelere
hafif masaj, meme ucu derisine hafif uyarı yapılmalı ve anneyi rahatlatacak,
gevşetecek işlemler uygulanmalıdır. Emzirme sonrasında ödemi önlemek için havlu
ile memenize soğuk yaş pansuman uygulanmalıdır. Bebek ememiyorsa elle ya da
pompa ile sütün sağılması gerekir.
Evlat Edindiğim Çocuğu
Emzirebilir Miyim?
Anne sütünün aslında beyinden
salgılanması nedeniyle; evlat edinilen çocuk, çocuk doğurmamış bir kadın
tarafından bile emzirilebilir. Sık sık memeye tutmak, tensel temas sağlamak
bazen ilaç tedavisi bunu destekler. Bu konuda relaktasyon polikliniklerden
destek alabilirsiniz. İlinizdeki relaktasyon polikliniklerini öğrenmek için İl
Sağlık Müdürlüğüne başvurabilirsiniz.
Bebeğim Engelli Doğarsa
Emzirebilir Miyim?
Bebeğiniz Down Sendromu, yarık dudak veya
yarık damak, kalple ilgili problemlerle doğar ise her koşulda anne sütüne daha
çok ihtiyacı var demektir. Anne sütündeki hormonlar sizi ve bebeğinizi daha da
rahatlatacaktır. Anne sütünün sindirimi kolay olduğu için kalp problemi olan
veya kilo almakta zorlanan bebeklerde de anne sütü daha olumlu rol
oynayacaktır. Down Sendromu olan bebeklerin ise solunum yolu enfeksiyonlarına
yakalanma riskini veya kabızlık sorununu ortadan kaldırmakta yardımcı
olacaktır.
Mümkün olduğunca çevrenizdeki başarılı
emzirmiş emziren annelerden, aile hekiminizden, sağlık personelinden, anne
destek gruplarından ve ailenizden destek alın.
Eğer her şeye rağmen anne sütünü
verebilmek mümkün olmuyor ise mümkün olduğunca sütünüzü sağıp bebeğinize
sütünüzü vermeye çalışınız. Unutmayın ki sütünüz bebeğiniz için en iyi
besindir.
Emzirme İle İlgili Sorunum
Olduğunda Nereden Yardım Alabilirim?
Anneler, anne sütü ve emzirme ile ilgili
herhangi bir soru veya sorunu olduğunda, gebelik döneminden başlayarak
yakınlarında bulunan gebe bilgilendirme sınıfları, hastanelerin ilgili
poliklinikleri ya da aile hekimine başvurabilirler.